Mun nội tiết và những điều bạn chưa biết
ĐẶC ĐIỂM CỦA MỤN NỘI TIẾT
MỤN NỘI TIẾT HAY XUẤT HIỆN Ở ĐÂU VÀ KHI NÀO?
Mụn nội tiết (hormonal acne) là loại mụn trứng cá hình thành do sự thay đổi nội tiết tố trong cơ thể. Mụn nội tiết thường xuất hiện ở vùng dưới hàm, cằm, vùng chữ V và lưng. Mụn nội tiết có thể xuất hiện ở cả nam và nữ, nhưng phổ biến hơn ở nữ giới; thường xuất hiện trong giai đoạn dậy thì và kéo dài nếu không điều trị dứt điểm.
- - Mụn đầu đen: Mụn đầu đen là loại mụn phổ biến nhất. Mụn đầu đen hình thành khi lỗ chân lông bị tắc nghẽn bởi dầu và tế bào chết. Mụn đầu đen có màu đen do tiếp xúc với không khí.
- - Mụn đầu trắng: Mụn đầu trắng là loại mụn tương tự như mụn đầu đen, nhưng không tiếp xúc với không khí nên có màu trắng.
- - Mụn sẩn: Mụn sẩn là loại mụn có kích thước nhỏ, sưng đỏ và gây đau. Mụn sẩn thường xuất hiện khi lỗ chân lông bị tắc nghẽn bởi dầu, tế bào chết và vi khuẩn.
- - Mụn mủ: Mụn mủ là loại mụn có kích thước lớn hơn mụn sẩn, sưng đỏ và chứa mủ. Mụn mủ thường xuất hiện khi lỗ chân lông bị viêm nhiễm.
- - Mụn nang: Mụn nang là loại mụn nghiêm trọng nhất. Mụn nang thường xuất hiện ở vùng dưới hàm, cằm và lưng. Mụn nang có kích thước lớn, sưng đỏ, gây đau và có thể để lại sẹo sau khi lành.
NGUYÊN NHÂN DẪN ĐẾN TÌNH TRẠNG MỤN NỘI TIẾT
NỔI MỤN DO NỘI TIẾT TỐ THAY ĐỔI
“Nội tiết tố” là một khái niệm rộng lớn bao gồm cả: vấn đề về kinh nguyệt, sự phát triển của cơ thể qua các giai đoạn, quá trình mang thai, lối sống, tâm lý, việc sử dụng thuốc,… Chính vì vậy khi nói “nổi mụn nội tiết” chính là nói nguyên nhân sâu xa và bao quát nhất của vấn đề mụn nội tiết là do sự thay đổi của các hormone (nội tiết tố) trong cơ thể.
NỔI MỤN DO MÃN KINH
Mãn kinh là giai đoạn mà phụ nữ ngừng sản xuất estrogen và progesterone. Sự thay đổi hormone này có thể dẫn đến nhiều vấn đề sức khỏe, trong đó có nổi mụn nội tiết.
Nguyên nhân Estrogen và progesterone là hai loại hormone quan trọng có ảnh hưởng đến tuyến bã nhờn, tuyến sản xuất dầu trên da. Estrogen có tác dụng ức chế tuyến bã nhờn, trong khi progesterone có tác dụng kích thích tuyến bã nhờn.
Trong thời kỳ mãn kinh, nồng độ estrogen giảm xuống, trong khi nồng độ progesterone có thể tăng lên hoặc giảm xuống. Sự thay đổi này có thể khiến tuyến bã nhờn sản xuất nhiều dầu hơn bình thường. Dầu thừa này có thể tích tụ trong lỗ chân lông, tạo điều kiện cho vi khuẩn phát triển và gây mụn nội tiết.
Ngoài ra, mãn kinh cũng có thể gây ra một số thay đổi khác ở da, chẳng hạn như da khô, da nhạy cảm và da dễ bị kích ứng. Những thay đổi này cũng có thể góp phần gây ra mụn nội tiết.
Ngoài ra, phụ nữ thường dùng “liệu pháp thay thế hormone (HRT)” để giảm bớt những triệu chứng, tình trạng khó chịu của giai đoạn mãn kinh - liệu pháp này cũng có thể gây ra mụn trứng cá ở phụ nữ mãn kinh. HRT sử dụng một số dòng hormone protein để thay thế estrogen và progesterone mà cơ thể mất đi. Một số dòng hormone protein trong HRT có thể khiến lỗ chân lông giãn rộng, tạo điều kiện cho cặn bẩn và vi khuẩn “xâm lăng”, tạo thành mụn nội tiết/ trứng cá.
MỤN NỘI TIẾT DO MANG THAI
Mụn nội tiết do mang thai là một vấn đề phổ biến ảnh hưởng đến khoảng 50% phụ nữ mang thai. Mụn nội tiết do mang thai thường xuất hiện ở vùng dưới hàm, cằm, vùng chữ V và lưng. Mụn nội tiết do mang thai có thể có nhiều dạng khác nhau, bao gồm mụn đầu đen, mụn đầu trắng, mụn sẩn, mụn mủ và mụn nang.
Nguyên nhân
- - Trong thời kỳ mang thai, nồng độ hormone estrogen và progesterone trong cơ thể tăng cao. Estrogen và progesterone đều có thể kích thích tuyến bã nhờn sản xuất nhiều dầu hơn bình thường. Dầu thừa này có thể tích tụ trong lỗ chân lông, tạo điều kiện cho vi khuẩn phát triển và gây mụn.
- - Androgen là một loại hormone có thể kích thích tuyến bã nhờn sản xuất nhiều dầu hơn bình thường. Trong thời kỳ mãn kinh, nồng độ androgen có thể tăng lên, dẫn đến sản xuất nhiều dầu thừa hơn.
Triệu chứng
Mụn nội tiết do mang thai thường xuất hiện vào khoảng tuần thứ 12 của thai kỳ. Mụn thường bùng phát trong 3 tháng đầu và 3 tháng cuối của thai kỳ. Mụn nội tiết do mang thai thường tự biến mất sau khi sinh.
MỤN NỘI TIẾT BẮT NGUỒN TỪ BỆNH TIỀM ẨN
Buồng trứng đa nang là một bệnh lý nội tiết gây ra bởi sự mất cân bằng hormone trong cơ thể, đặc biệt là sự tăng cao của hormone androgen. Androgen là một loại hormone có thể kích thích tuyến bã nhờn sản xuất nhiều dầu hơn bình thường, dẫn đến mụn trứng cá.
Vì vậy, buồng trứng đa nang có thể là một nguyên nhân gây ra mụn nội tiết. Theo một nghiên cứu, khoảng 70% phụ nữ bị buồng trứng đa nang bị mụn trứng cá.
Cortisol là một loại hormone do tuyến thượng thận sản xuất, có vai trò quan trọng trong nhiều chức năng của cơ thể, bao gồm điều hòa trao đổi chất, miễn dịch và điều hòa căng thẳng.
Ngoài ra cortisol còn có tác dụng kích thích tuyến bã nhờn sản xuất nhiều dầu hơn bình thường, dẫn đến mụn trứng cá. Vì vậy, hội chứng Cushing có thể là một nguyên nhân tiềm năng gây ra mụn nội tiết.
Tuyến giáp sản xuất hormone thyroxine và triiodothyronine, có vai trò quan trọng trong nhiều chức năng của cơ thể, bao gồm trao đổi chất, tăng trưởng và phát triển.
Hormone thyroxine và triiodothyronine có thể kích thích tuyến bã nhờn sản xuất nhiều dầu hơn bình thường, dẫn đến mụn trứng cá. Vì vậy, bệnh tuyến giáp có thể là một nguyên nhân gây ra mụn nội tiết.
